Ρήξεις Μηνίσκου και Θεραπευτική Αντιμετώπιση με Ψυχρά LASER

Επισκόπηση

Ο μηνίσκος είναι μία ινοχόνδρινη ανατομική δομή του ανθρώπινου γονάτου, που τραυματίζεται συχνά. Ο τραυματισμός μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία κι ομάδα. Το άρθρο αυτό μπορεί να χρησιμεύσει ως ένας οδηγός για να σας βοηθήσει να καταλάβετε που βρίσκεται ο μηνίσκος στο γόνατο, πως ένας τραυματισμένος μηνίσκος προκαλεί προβλήματα και τι μπορούμε να κάνουμε για να θεραπεύσουμε έναν τραυματισμό.

Ανατομία

Τι είναι ο μηνίσκος και τι κάνει;

Στην άρθρωση του γόνατος, υπάρχουν δύο μηνίσκοι ανάμεσα στην κνήμη το μηριαίο οστό. Ο ένας μηνίσκος έχει σχήμα μισοφέγγαρου (άλλωστε μηνίσκος στα αρχαία ελληνικά σημαίνει ημισέληνος) και βρίσκεται στο εσωτερικό μέρος του γόνατος, εκείνο που «βλέπει» στο άλλο γόνατό σας (Έσω Μηνίσκος – Medial Meniscus). Ο εξωτερικός πλευρικός μηνίσκος σε σχήμα U βρίσκεται στο εξωτερικό της άρθρωσης του γόνατος (Έξω Μηνίσκος – Lateral Meniscus).

Αυτοί οι δύο μηνίσκοι λειτουργούν σαν αμορτισέρ στο γόνατο απορροφώντας μεγάλο μέρος των κραδασμών της κίνησης. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, αν αναλογιστούμε ότι το περπάτημα εφαρμόζει έως και δύο φορές το σωματικό σας βάρος στην άρθρωση ενώ το τρέξιμο εφαρμόζει περίπου οκτώ φορές το βάρος του σώματός σας στο γόνατο! Από αυτό οι μηνίσκοι απορροφούν το 50% του σωματικού βάρους στην έκταση και το 85% στην κάμψη.

Επίσης οι δύο μηνίσκοι λειτουργούν ως δευτερογενείς σταθεροποιητές του γόνατος μετατρέποντας την επιφάνεια της κνήμης σε μία ρηχή υποδοχή η οποία κρατάει την άρθρωση σταθερή σε σχέση με την υπόλοιπη επίπεδη επιφάνεια.

Τα άκρα των οστών της άρθρωσης καλύπτονται από αρθρικό χόνδρο, ένα εξαιρετικά λείο και γλιστερό υλικό που επιτρέπει στις επιφάνειες των οστών να γλιστρούν η μία πάνω στην άλλη χωρίς να δημιουργείται τραύμα. Χωρίς τους μηνίσκους, η δύναμη στην άρθρωση του γόνατος θα συγκεντρώνονταν σε μία μικρή περιοχή, οδηγώντας σε βλάβη και εκφυλισμό του αρθρικού χόνδρου, μία κατάσταση που ονομάζεται οστεοαρθρίτιδα. Οι μηνίσκοι προσθέτουν σταθερότητα στην άρθρωση του γόνατος. Χωρίς τους μηνίσκους το στρογγυλό μηριαίο οστό θα γλιστρούσε χωρίς σταθερότητα πάνω στην κορυφή της επίπεδης επιφάνειας της κνήμης.

Αίτια τραυματισμών των μηνίσκων

Στα νεότερα άτομα, ο μηνίσκος είναι μια αρκετά σκληρή και ελαστική δομή και δεν τραυματίζεται εύκολα. Οποιαδήποτε σκισίματα (ρήξεις) εμφανίζονται συνήθως ως αποτέλεσμα μίας μεγάλης εξωτερικής δύναμης συστροφής. Τέτοια περιστατικά είναι συχνότερα σε επαγγελματίες αθλητές (π.χ. σκιέρ ή ποδοσφαιριστές) ή χορευτές. Στα παιδιά οι ρήξεις μηνίσκου είναι σπάνιες.

Όσο μεγαλώνουμε όμως, η δομή του μηνίσκου αδυνατίζει και στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας μπορούν να εμφανιστούν σκισίματα ως αποτέλεσμα αρκετά μικρότερων δυνάμεων ακόμα και από ένα απλό γονάτισμα ή βαθύ κάθισμα ή καθημερινό ανεβοκατέβασμα σκάλας. Στα άτομα αυτά, συχνά, προϋπάρχουν ήδη εκφυλιστικές αλλοιώσεις στην άρθρωση του γόνατος, οπότε ένας τραυματισμός μπορεί καν να μην αναφέρεται στο ιστορικό του ασθενούς. Στις περιτπώσεις αυτές μιλάμε για ρήξεις εκφυλιστικού τύπου (εκφυλιστική ρήξη μηνίσκου).

Ποια είναι τα συμπτώματα ενός σχισμένου μηνίσκου;

Το πιο συχνό σύμπτωμα μίας ρήξης μηνίσκου είναι ο πόνος. Ο πόνος μπορεί να γίνει αισθητός κατά μήκος της άκρης της άρθρωσης του γονάτου που είναι πιο κοντά στο σημείο που βρίσκεται ο μηνίσκος ή μπορεί να είναι πιο ασαφής και να περιλαμβάνει ολόκληρο το γόνατο. Το γόνατο επίσης μπορεί να διογκωθεί να γίνει άκαμπτο και σφιχτό. Αυτό συμβαίνει συνήθως επειδή συσσωρεύεται υγρό μέσα στην άρθρωση του γόνατος.

Η άρθρωση του γόνατος μπορεί επίσης να κλειδώσει εάν το σχίσιμο είναι αρκετά μεγάλο. Το κλείδωμα αναφέρεται στην αδυναμία να ισιώσει πλήρως το γόνατο. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν ένα τεμάχιο του μηνίσκου σχιστεί ελεύθερο και πιαστεί ανάμεσα στην κνήμη και στο μηριαίο οστό, σαν ένα μολύβι κολλημένο στο μεντεσέ της πόρτας. Ένας σχισμένος μηνίσκος μπορεί επίσης να προκαλέσει σοβαρά μακροχρόνια προβλήματα. Η συνεχής τριβή του σχισμένου μηνίσκου στον αρθρικό χόνδρο μπορεί να προκαλέσει φθορά στην επιφάνεια της άρθρωσης, οδηγώντας σε οστεοαρθρίτιδα γόνατος.

Διάγνωση – Πώς θα εντοπίσει ένας ειδικός ορθοπεδικός το πρόβλημα;

Η διάγνωση ξεκινά με ιστορικό και φυσική εξέταση. Ο γιατρός θα προσπαθήσει να προσδιορίσει πού βρίσκεται ο πόνος, εάν έχετε κλειδωμένη (block) στην άρθρωση και θα εξετάσει επίσης και την κινητικότητα αυτής διενεργώντας διάφορα κινητικά τεστ.

Οι συνήθεις ορθοπεδικές εξετάσεις είναι η ακτινογραφία (ακτίνες Χ) και η Μαγνητική Τομογραφία (MRi). Όμως οι ακτίνες Χ δεν μπορούν δείξουν τον σχισμένο μηνίσκο. Οι ακτίνες Χ είναι κυρίως χρήσιμες για να προσδιοριστεί εάν υπάρχουν άλλοι τραυματισμοί κυρίως οστικής φύσεως (κατάγματα).

Η μαγνητική τομογραφία είναι η κατάλληλη εξέταση για τον προσδιορισμό μιας ρήξης μηνίσκου μιας και μπορεί να απεικονίσει τους μαλακούς ιστούς του σώματος. Η εν λόγω εξέταση ΔΕΝ έχει ακτινοβολία (χρησιμοποιεί μαγνητικά πεδία για την απεικόνιση των μαλακών ιστών) και είναι ανώδυνη.

Επίσης εάν το ιστορικό και η φυσική εξέταση δείχνουν σχισμένο μηνίσκο, μπορεί να προταθεί αρθροσκόπηση για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση και να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα ταυτόχρονα. Η αρθροσκόπηση είναι μια επέμβαση που περιλαμβάνει την εισαγωγή μιας μίνι τηλεοπτικής κάμερας οπτικής ίνας στην άρθρωση του γόνατος, επιτρέποντας στον ορθοπεδικό χειρουργό να εξετάσει άμεσα τις δομές μέσα στην άρθρωση. Το αρθροσκόπιο επιτρέπει στον χειρουργό να δει την κατάσταση του αρθρικού χόνδρου, των συνδέσμων και των μηνίσκων. Άμεση αρθροσκοπική αποκατάσταση προτείνεται συνήοως στην περίπτωση που ο ασθενής προσέλθει με μπλοκαρισμένο γόνατο (συνήθως σε ρήξη τύπου λαβής κάδου – bucket handle), ώστε να “ξεκλειδώσει” η άρθρωση.

Θεραπευτικές Επιλογές

Συντηρητική Θεραπεία

Ένα απλό «σχίσιμο» δεν απαιτεί επέμβαση, εφόσον δεν προκαλεί παρά μόνο ελαφρύ πόνο και δεν εμποδίζει τις δραστηριότητές σας, ακόμα και τις αθλητικές. Οι συνήθεις θεραπευτικές επιλογές είναι αντιφλεγμονώδη φάρμακα, κρυοθεραπεία και φυσικοθεραπεία.

Θεραπευτική αντιμετώπιση με Ψυχρά LASER

Διάφορες κλινικές μελέτες έχουν δοκιμάσει την αποτελεσματικότητα των ψυχρών λέιζερ στην αντιμετώπιση του πόνου που προκαλεί η ρήξη μηνίσκου, αλλά και ως θεραπευτικό μέσο που δυνητικά μπορεί να γλυτώσει το χειρουργείο. Τα αποτελέσματα είναι εκπληκτικά:
Μια μελέτη, από Έλληνες μάλιστα ερευνητές (Low-level laser therapy in meniscal pathology: a double-blinded placebo-controlled trial – Nikolaos Malliaropoulos, Olga Kiritsi, Kostantinos Tsitas, Dimitris Christodoulou, A Akritidou, Angelo Del Buono, Nicola Maffulli – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23093133/ ) διενήργησε μια τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή κλινική μελέτη για να εξετάσει την αποτελεσματικότητα των LLLT (ψυχρών λέιζερ) στην μείωση του πόνου σε ρήξεις μηνίσκου. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι η θεραπεία με LLLT είχε ως αποτέλεσμα σημαντική μείωση των συμπτωμάτων σε σύγκριση με την ομάδα του placebo και προτάθηκε να χρησιμοποιείται η συγκεκριμένη θεραπευτική τεχνική σε ασθενείς που δεν επιθυμούν να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση.

Το ακόμα πιο εκπληκτικό όμως αποκαλύφθηκε όταν οι συγγραφείς της μελέτης αυτής ζήτησαν την γνώμη και τις εμπειρίες ασθενών και θεραπευτών σε δημόσιο ηλεκτρονικό διάλογο.

Ένας εκ των θεραπευτών ανέφερε ότι είχε επιτυχία με το LLLT στη θεραπεία τραυματισμών μηνίσκου (και μάλιστα αποφυγή χειρουργικής επέμβασης σε έναν ασθενή που είχε δοκιμάσει τα πάντα) και επιτάχυνση της θεραπείας σε κατάγματα (εκτοπισμένο κάταγμα που κατάφερε να βγάλει το γύψο σε λιγότερο από 4 εβδομάδες).

Ασθενής 42 ετών ανέφερε ότι είχε ένα εκφυλιστικό σκίσιμο (ρήξη) πλήρους πάχους του έσω μηνίσκου πριν από 5 χρόνια. Δεν του συστάθηκε χειρουργική επισκευή, καθώς δεν περίμεναν να έχει ευνοϊκό αποτέλεσμα στην περίπτωσή του. Η συμβουλή του χειρουργού ήταν «να με δεις όταν είσαι έτοιμος για αντικατάσταση αρθρώσεων»! Χρησιμοποίησε LLLT καθημερινά και κατανάλωσε 12g N-Acetyl D Glucosamine καθημερινά. Μετά από έξι μήνες αυτού του σχήματος, ήταν πλήρως απαλλαγμένος από συμπτώματα με πλήρη λειτουργία, όπως τρέξιμο, βαθιά καθίσματα και οποιαδήποτε άλλη αθλητική δραστηριότητα!

Χειρουργική αντιμετώπιση

Σε περίπτωση εκτεταμένης ρήξης, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι η προτεινόμενη θεραπευτική μέθοδος ειδικά εάν το γόνατό σας χωλαίνει, δυσκολεύει τις κινήσεις σας και πονάει. Η επέμβαση μπορεί να είναι επίσης αναγκαία εάν είστε νεαρής ηλικίας και ο μηνίσκος μπορεί να αποκατασταθεί πλήρως.

Το χειρουργείο για την αντιμετώπιση της ρήξης μηνίσκου γίνεται με αρθροσκόπηση του γόνατος, που εκτελείται μέσω δυο πολύ μικρών οπών. Η εισαγωγή μιας μικρής ειδικής κάμερας μέσα στην άρθρωση, μας επιτρέπει να ελέγξουμε πλήρως την άρθρωση και να αντιμετωπίσουμε οποιαδήποτε μηνισκική βλάβη, χωρίς τομές και μεγάλα τραύματα.

Στόχος θα πρέπει να είναι η διατήρηση κατά το δυνατό περισσότερου μηνισκικού ιστού, ώστε να συνεχίσει να επιτελεί το έργο του όσο το δυνατόν καλύτερα.

Στις εκφυλιστικές ρήξεις ίσως είναι αναγκαία η μερική αφαίρεση του χαλασμένου μηνίσκου (μερική μηνισκεκτομή).

Σε πρόσφατες ρήξεις που αφορούν νεότερους ασθενείς, εφόσον το επιτρέπει το είδος και η θέση της βλάβης, πρέπει να επιχειρείται η μηνισκοσυρραφή (συρραφή μέσω ραμμάτων του σχισμένου τμήματος).

Στη περίπτωση που κάποιος νέος ασθενής έχει απολέσει σημαντικό μέρος ή ολόκληρο το μηνίσκο συνιστάται η μεταμόσχευση μηνίσκου, με τη χρήση είτε αλλομοσχευμάτων (από δότες), είτε συνθετικών μοσχευμάτων.

Μετεγχειρητική Πορεία

Η μετεγχειρητική πορεία μετά από μια μερική μηνισκεκτομή είναι ιδιαίτερα σημαντική. Ο ασθενής δύναται να περπατήσει άμεσα χωρίς πατερίτσες, ενώ μπορεί να υποβληθεί και σε ολιγοήμερη φυσικοθεραπεία, χωρίς αυτό να είναι πάντα απαραίτητο.

Σε περίπτωση μηνισκοσυρραφής ή μεταμόσχευσης το πρόγραμμα αποκατάστασης είναι πολυπλοκότερο και απαιτείται μερική φόρτιση με πατερίτσες για 4-6 εβδομάδες, καθώς και πρόγραμμα φυσικοθεραπείας. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία των μηνισκικών ρήξεων είναι μείζονος σημασίας, καθώς σε πάρα πολλές περιπτώσεις αποτελούν την αρχή μιας εκφυλιστικής διαδικασίας της άρθρωσης του γόνατος, η οποία θα καταλήξει σε επώδυνη αρθρίτιδα με όλα τα επακόλουθά της.

Κλείνοντας, αξίζει να αναφέρουμε ότι τα ψυχρά laser με το έντονο επουλωτικό, αντιφλεγμονώδες και θεραπευτικό δυναμικό τους αποτελούν μια εξαιρετική επιλογή ως ένα συνοδό εργαλείο (μαζί με την φυσικοθεραπεία) και στην διαδικασία της αποκατάστασης από μια χειρουργική επέμβαση.