Ψυχρά LASER για αντιγήρανση, ανάπλαση και θεραπεία του δέρματος – Μέρος 1ο

 

Περίληψη

Η θεραπεία με ψυχρό λέιζερ χαμηλής ισχύος (LLLT) είναι μια ταχέως αναπτυσσόμενη τεχνολογία που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία πολλών προβλημάτων υγείας ιδιαίτερα εκείνων που απαιτούν επούλωση, ανακούφιση από τον πόνο, μείωση της φλεγμονής καθώς και αποκατάσταση της λειτουργικότητας (του όργανου ή του ιστού).

Αν και το δέρμα είναι το όργανο που εκτίθεται φυσικά στο φως περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο όργανο, εξακολουθεί να ανταποκρίνεται καλά στα ερυθρά και στα κοντά-στο-υπέρυθρο μήκη κύματος. Τα φωτόνια απορροφώνται από τα μιτοχόνδρια των δερματικών κυττάρων. Εξ’ αιτίας αυτού αυξάνεται η ενέργεια του κυττάρου και η ροή του αίματος ενώ ενεργοποιούνται και πολλοί δρόμοι κυτταρικής σηματοδοσίας. Τα βλαστικά κύτταρα επίσης ενεργοποιούνται επιτρέποντας αυξημένη επανόρθωση και επούλωση ιστών.

Σε δερματικές εφαρμογές, το LLLT έχει ευεργετικά αποτελέσματα στις ρυτίδες, στις ουλές ακμής, σε άλλα είδη ουλών και στην επούλωση των εγκαυμάτων. Το LLLT μπορεί να μειώσει την βλάβη από την υπεριώδη ακτινοβολία τόσο ως θεραπεία όσο και ως προφύλαξη. Σε χρωστικές διαταραχές όπως η λεύκη, το LLLT μπορεί να αυξήσει τη μελάγχρωση διεγείροντας τον πολλαπλασιασμό των μελανοκυττάρων και μειώνοντας τον αποχρωματισμό αναστέλλοντας την αυτοανοσία. Σε δερματικές φλεγμονώδεις ασθένειες όπως η ψωρίαση και η ακμή τα ψυχρά λέιζερ μπορούν επίσης να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο. Η μη επεμβατική φύση και η σχεδόν πλήρης απουσία παρενεργειών ενθαρρύνει περαιτέρω εφαρμογές της εν λόγω τεχνολογίας στον συγκεκριμένο κλάδο.

Ψυχρό λέιζερ χαμηλής ισχύος (LLLT)

Το LLLT, η φωτοθεραπεία ή η φωτοβιοδιαμόρφωση (ή φωτοβιοτροποποίηση) αναφέρεται στη χρήση φωτονίων σε μη θερμική ακτινοβολία (χωρίς θέρμανση δηλαδή) για την αλλαγή της βιολογικής δραστηριότητας ενός ιστού ή οργάνου. Το LLLT χρησιμοποιεί πηγές φωτός (λέιζερ) για την μείωση του πόνου και της φλεγμονής, την αύξηση της επιδιόρθωσης των ιστών, την προώθηση της αναγέννησης διαφορετικών ιστών και νεύρων αλλά και την πρόληψη της βλάβης των ιστών σε καταστάσεις όπου είναι πιθανό να συμβεί. Τις τελευταίες δεκαετίες, οι μη-επεμβατικές θεραπείες με λέιζερ έχουν χρησιμοποιηθεί ολοένα και περισσότερο για την αισθητική θεραπεία των λεπτών ρυτίδων, του γερασμένου λόγω φωτός δέρματος και των ουλών, με μια διαδικασία γνωστή ως φωτοαναζωογόνηση. Πιο πρόσφατα, αυτή η προσέγγιση έχει χρησιμοποιηθεί επίσης για την φλεγμονώδη ακμή.

Η θεραπεία με LLLT συγκεκριμένα περιλαμβάνει την έκθεση κυττάρων ή ιστών σε χαμηλά επίπεδα κόκκινου ως και υπέρυθρου φωτός (NIR). Αυτή η διαδικασία αναφέρεται ως «χαμηλής ισχύος» επειδή η πυκνότητα ενέργειας ή ισχύος που χρησιμοποιείται είναι χαμηλή σε σύγκριση με άλλες μορφές θεραπείας με λέιζερ, όπως αφαίρεση, κοπή και θερμική πήξη ιστού. Ολοένα και περισσότερες έρευνες αποδεικνύουν ότι η ιατρική θεραπεία με LLLT σε διάφορες εντάσεις διεγείρει ή αναστέλλει μια ποικιλία κυτταρικών διεργασιών.

Ο μηχανισμός που σχετίζεται με την κυτταρική φωτοδιέγερση από το LLLT δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητός. Από την παρατήρηση, φαίνεται ότι το LLLT έχει ένα ευρύ φάσμα επιδράσεων σε μοριακό, κυτταρικό και ιστικό επίπεδο. Το LLLT, μέσω της απορρόφησης φωτονίων από τα μιτοχόνδρια και ίσως και από φωτοϋποδοχείς στην κυτταροπλασματική μεμβράνη, μεταβάλλει την κυτταρική οξειδοαναγωγική κατάσταση και προκαλεί την ενεργοποίηση πολλών ενδοκυτταρικών οδών σηματοδότησης, Επίσης μεταβάλλει τη δραστικότητα μεταγραφικών παραγόντων που σχετίζονται με τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων καθώς επίσης και με την επιβίωση, την επισκευή και την αναγέννηση των ιστών.

Αν και το LLLT χρησιμοποιείται για τη θεραπεία μιας μεγάλης ποικιλίας ασθενειών, παραμένει κάπως αμφιλεγόμενο ως θεραπεία για δύο βασικούς λόγους.

Πρώτον, υπάρχουν αβεβαιότητες σχετικά με τους θεμελιώδεις μοριακούς και κυτταρικούς μηχανισμούς που είναι υπεύθυνοι για τη μετάδοση σημάτων από τα φωτόνια που προσπίπτουν στα κύτταρα στις βιολογικές επιδράσεις που λαμβάνουν χώρα στον ακτινοβολημένο ιστό.

Δεύτερον, υπάρχουν σημαντικές παραλλαγές ως προς τις παραμέτρους δοσιμετρίας: μήκος κύματος, ακτινοβολία ή πυκνότητα ισχύος, δομή παλμού, συνοχή, πόλωση, ενέργεια, ροή, χρόνος ακτινοβολίας, εφαρμογή επαφής έναντι μη επαφής και σχήμα επανάληψης. Οι χαμηλότερες δοσιμετρικές παράμετροι μπορούν να οδηγήσουν σε μειωμένη αποτελεσματικότητα της θεραπείας και υψηλότερες μπορεί να οδηγήσουν σε βλάβη των ιστών. Πολλές από τις δημοσιευμένες μελέτες για το LLLT περιλαμβάνουν αρνητικά αποτελέσματα. Αυτό κατά πάσα πιθανότητα οφείλεται σε μια ακατάλληλη επιλογή πηγής φωτός και δοσολογίας. Μπορεί επίσης να οφείλεται σε ακατάλληλη προετοιμασία του δέρματος του ασθενούς πριν από την εφαρμογή του LLLT, όπως: έλλειψη αφαίρεσης μακιγιάζ, το οποίο μπορεί να επηρεάσει τη διείσδυση της φωτεινής ακτινοβολίας αλλά και αστοχία στο να ληφθεί υπόψη η μελάγχρωση του δέρματος. Επιπλέον η ακατάλληλη συντήρηση του εξοπλισμού LLLT μπορεί να μειώσει την απόδοσή του και να επηρεάσει τα κλινικά αποτελέσματα.

Είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ότι υπάρχει μια βέλτιστη δόση φωτός για οποιαδήποτε συγκεκριμένη εφαρμογή.

Η ακτινοβολία λέιζερ έχει μήκος κύματος και ικανότητα να αλλάξει την κυτταρική συμπεριφορά, εξαρτώμενη από την έκθεση στην ακτινοβολία. Η φωτοθεραπεία χρησιμοποιεί φως με μήκη κύματος μεταξύ 390-1.100 nm και μπορεί το φωτεινό κύμα να είναι συνεχές ή παλμικό. Σε κανονικές συνθήκες, χρησιμοποιεί σχετικά χαμηλές ροές (0,04-50 J / cm2) και πυκνότητες ισχύος (<100 mW / cm2). Μήκη κύματος στην περιοχή από 390 nm έως 600 nm χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία επιφανειακού ιστού και μεγαλύτερα μήκη κύματος, στο εύρος των 600nm έως 1.100nm, τα οποία διεισδύουν περαιτέρω, χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία βαθύτερων ιστών. Τα μήκη κύματος που κυμαίνονται από 700 nm έως 750 nm έχουν βρεθεί ότι έχουν περιορισμένη βιοχημική δραστικότητα και επομένως δεν χρησιμοποιούνται συχνά.

Στην METAMED Ιατρική χρησιμοποιούμε μια μεγάλη ποικιλία από ψυχρά λέιζερ σε διαφορετικά μήκη κύματος ανλάογα με το θεραπευτικό αποτέλεσμα που θέλουμε να παράξουμε. Παραδείγματα αποτελούν τα: Παλμικό laser στα 980nm (αόρατο υπέρυθρο φως), Υπερπαλμικό laser Αρσενιδίου του Γαλλίου στα 904nm (αόρατο υπέρυθρο φως), Laser Αρσενιδίου του Γαλλίου-Αλουμινίου στα 808nm (αόρατο υπέρυθρο φως), Laser Ινδίου στα 660nm (ορατό κόκκινο φως), Laser KTP στα 520nm (ορατό πράσινο φως) και Laser στα 450nm (ορατό μπλε φως). Για αναλυτικές πληροφορίες για τις θεραπευτικές δράσεις του κάθε ενός είδους λέιζερ διαβάστε εδώ.

LLLT για αναζωογόνηση του δέρματος

Το δέρμα αρχίζει να δείχνει τα πρώτα του σημάδια γήρανσης στα τέλη της δεκαετίας των 20 έως τις αρχές της δεκαετίας των 30 και συνήθως παρουσιάζεται με ρυτίδες, αποχρωματισμό και απώλεια ελαστικότητας. Τα κοινά χαρακτηριστικά ιστολογικού και μοριακού επιπέδου είναι η μείωση της ποσότητας του κολλαγόνου, ο κατακερματισμός των ινών κολλαγόνου, ο ελαστικός εκφυλισμός των ελαστικών ινών, η αύξηση παραγωγής των μεταλλοπρωτεϊνασών της μήτρας (MMPs), ιδίως των MMP-1 και MMP-2, και ατροφία και αποπροσανατολισμός της επιδερμίδας. Οι χρονολογικές αλλά και οι περιβαλλοντικές επιδράσεις είναι εξίσου υπεύθυνες για τη διαδικασία γήρανσης του δέρματος. Ωστόσο, η φωτογήρανση φαίνεται να είναι μία από τις σημαντικότερες αιτίες αυτών των αλλαγών.

Έχουν αναπτυχθεί αρκετοί τρόποι για να αντιστέψουν τα δερματικά και επιδερμικά σημάδια της φωτογήρανσης και χρονολογικής γήρανσης. Η κύρια ιδέα των περισσότερων από αυτών είναι η αφαίρεση της επιδερμίδας και η πρόκληση μιας ελεγχόμενης μορφής τραυματισμού του δέρματος, προκειμένου να προωθηθεί η βιοσύνθεση του κολλαγόνου και η αναδιαμόρφωση της δερματικής μήτρας. Οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενες παρεμβάσεις σήμερα σε αυτή τη βάση είναι το ρετινοϊκό οξύ (ένα παράγωγο της βιταμίνης Α), η δερμοαπόξεση, το χημικό πίλινγκ και η αποδόμηση του δέρματος με λέιζερ διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Ωστόσο, αυτές οι διαδικασίες απαιτούν εντατική φροντίδα μετά τη θεραπεία και μπορεί να οδηγήσουν σε επιπλοκές όπως ερύθημα μακράς διάρκειας, πόνο, λοίμωξη, αιμορραγίες, εγκαύματα, υπερ- ή υπομελάγχρωση και ουλές. Αυτοί οι περιορισμοί δημιούργησαν την ανάγκη για την ανάπτυξη εναλλακτικών διαδικασιών αναζωογόνησης που ήταν ασφαλέστερες, πιο αποτελεσματικές, είχαν λιγότερες παρενέργειες και ελάχιστη μετεγχειρητική φροντίδα και οι οποίες με τη σειρά τους οδήγησαν στην εμφάνιση τεχνολογιών μη-επεμβατικής αναζωογόνησης. Η μη επεμβατική αναζωογόνηση του δέρματος στοχεύει στη βελτίωση της φωτογήρανσης και της γήρανσης του δέρματος χωρίς να καταστρέφει την επιδερμίδα.
Οι πρώτες αναφορές των επιδράσεων του LLLT στην αύξηση του κολλαγόνου χρονολογούνται από το 1987.

Μελέτες των Abergel et al. και Yu et al. ανέφεραν αύξηση στην παραγωγή προ-κολλαγόνου, κολλαγόνου και βασικών αυξητικών παραγόντων ινοβλαστών (bFGF) και πολλαπλασιασμό ινοβλαστών μετά από έκθεση σε ακτινοβολία λέιζερ χαμηλής ισχύος in vitro και in vivo. Επιπλέον, ήταν ήδη γνωστό ότι το LLLT αυξάνει τη μικροκυκλοφορία, την αγγειακή διάχυση στο δέρμα, μεταβάλλει τον αυξητικό παράγοντα από αιμοπετάλια (PDGF), τον αυξητικό παράγοντα μετασχηματισμού (TGF-β1) και αναστέλλει την απόπτωση.

LLLT για ακμή

Η παθογένεση της ακμής (acne vulgaris) δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί, ωστόσο η τρέχουσα κατανόηση θεωρεί ότι περιλαμβάνει τέσσερα κύρια γεγονότα: υπερπλασία των ωοθυλακίων, αυξημένη έκκριση σμήγματος που προκαλείται από εκκρίσεις ανδρογόνων ορμονών, αποικισμό του δέρματος από το βακτήριο Propionibacterium acnes και φλεγμονή. Το εν λόγω βακτήριο παίζει βασικό ρόλο, δρώντας στα τριγλυκερίδια και απελευθερώνοντας κυτοκίνες, οι οποίες με τη σειρά τους προκαλούν φλεγμονώδεις αντιδράσεις και μεταβάλλουν την κερατινοποίηση.

Οι τρέχουσες θεραπείες για την ακμή περιλαμβάνουν δερματικά ή στοματικά φάρμακα όπως τοπικά αντιβιοτικά, τοπικά ρετινοειδή, υπεροξείδιο του βενζολίου και οξέα όπως σαλικυλικό οξύ ή αζαλεϊκό οξύ. Σε σοβαρές περιπτώσεις, ενδείκνυνται συστηματικά αντιβιοτικά όπως η τετρακυκλίνη και η δοξυκυκλίνη, στοματικά ρετινοειδή και μερικές ορμόνες. Τα φάρμακα λειτουργούν εξουδετερώνοντας το σχηματισμό πλάκας κερατίνης, την παραγωγή σμήγματος, το βακτήριο και τη φλεγμονή. Παρά τις πολλές επιλογές που είναι διαθέσιμες για τη θεραπεία της ακμής, πολλοί ασθενείς εξακολουθούν να μην ανταποκρίνονται καλά στη θεραπεία ή να έχουν παρενέργειες.

Η φωτοθεραπεία (φως, λέιζερ και φωτοδυναμική θεραπεία) έχει προταθεί ως εναλλακτική θεραπευτική μέθοδος για τη θεραπεία της ακμής και φαίνεται να έχει λιγότερες παρενέργειες σε σύγκριση με άλλες επιλογές θεραπείας. Η έκθεση στο ηλιακό φως, για παράδειγμα, αναφέρεται ότι είναι πολύ αποτελεσματική στη θεραπεία της ακμής με αποτελεσματικότητα έως και 70%. Ο παράλληλος όμως κίνδυνος της έκθεσης στις βλαβερές ακτίνες UVA και UVB αυτόματα περιορίζει την έκθεση στο ηλιακό φως για τη θεραπεία της ακμής.

Πρόσφατα, η φωτοθεραπεία με ορατό φως (κυρίως μπλε φως, κόκκινο φως ή συνδυασμός και των δύο) άρχισε να χρησιμοποιείται στη θεραπεία της ακμής. Ένας μηχανισμός δράσης της φωτοθεραπείας για την ακμή είναι μέσω της απορρόφησης του φωτός (ειδικά του μπλε φωτός) από πορφυρίνες που έχουν παραχθεί από το βακτήριο Propionibacterium acnes ως μέρος του φυσιολογικού του μεταβολισμού και ενεργούν ως ενδογενείς φωτοευαισθητοποιητές. Αυτή η διαδικασία προκαλεί μια φωτοχημική αντίδραση και σχηματίζει αντιδραστικές ελεύθερες ρίζες και ενεργά είδη οξυγόνου τα οποία με τη σειρά τους οδηγούν σε βακτηριακή καταστροφή.

Το κόκκινο φως επίσης είναι γνωστό ότι διεισδύει βαθύτερα στους ιστούς σε σύγκριση με το μπλε φως. Έχει αποδειχθεί ότι το κόκκινο φως μπορεί να επηρεάσει την έκκριση σμήγματος των σμηγματογόνων αδένων και να αλλάξει τη συμπεριφορά των κερατινοκυττάρων. Επιπλέον, το κόκκινο φως μπορεί επίσης να ρυθμίσει τις κυτοκίνες από μακροφάγα και άλλα κύτταρα, τα οποία με τη σειρά τους θα μπορούσαν να μειώσουν τη φλεγμονή.

Αρκετές μελέτες ανέφεραν ότι το LLLT στο φάσμα των κόκκινων έως και σχεδόν υπέρυθρων ακτίνων (630-1000 nm) και σε μη θερμική ισχύ (λιγότερο από 200 mW), μόνο ή και σε συνδυασμό με άλλους τρόπους θεραπείας (κυρίως μπλε φως), είναι αποτελεσματικό για τη θεραπεία της ακμής. Μία από αυτές τις μελέτες έδειξε σημαντική μείωση των ενεργών βλαβών της ακμής μετά από 12 συνεδρίες θεραπείας χρησιμοποιώντας 630-nm ερυθρού φάσματος LLLT δύο φορές την εβδομάδα σε συνδυασμό με 2% τοπική κλινδαμυκίνη. Ωστόσο, η ίδια μελέτη δεν έδειξε σημαντικά αποτελέσματα όταν χρησιμοποιήθηκε λέιζερ 890 nm. Μερικές μελέτες έδειξαν επίσης ότι ο συνδυασμός μπλε φωτός και κόκκινου φωτός έχει συνεργιστικά αποτελέσματα στη θεραπεία της ακμής. Φαίνεται ότι οι συνεργιστικές επιδράσεις του μικτού φωτός οφείλονται στη συνέργεια μεταξύ της αντιβακτηριακής και αντιφλεγμονώδους επίδρασης του μπλε και του κόκκινου φωτός αντίστοιχα.

LLLT για Φωτοπροστασία

Είναι ευρέως αποδεκτό ότι η έκθεση στην βλαβερή υπεριώδη ακτινοβολία UV (<400 nm) είναι υπεύθυνη για σχεδόν όλες τις βλαβερές φωτο-επαγόμενες επιδράσεις στο ανθρώπινο δέρμα. Κάποιες προτεινόμενες θεωρίες για τις αιτίες της βλάβης του δέρματος που έχει προκληθεί από την υπεριώδη ακτινοβολία περιλαμβάνουν την διάσπαση του κολλαγόνου, τον σχηματισμός ελευθέρων ριζών, την αναστολή της επιδιόρθωσης του DNA και την καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος.

Οι υπάρχουσες λύσεις για την πρόληψη των βλαβερών επιπτώσεων που προκαλούνται από την υπεριώδη ακτινοβολία βασίζονται στην ελαχιστοποίηση της ποσότητας ακτινοβολίας UV που φτάνει στο δέρμα, η οποία επιτυγχάνεται είτε με την αποφυγή της έκθεσης στον ήλιο είτε με τη χρήση αντηλιακών. Ωστόσο, μερικές φορές η αποφυγή του ήλιου μπορεί να είναι δύσκολο να εφαρμοστεί, ειδικά για άτομα που ασχολούνται με υπαίθρια επαγγέλματα ή δραστηριότητες αναψυχής. Από την άλλη πλευρά, η φωτοπροστατευτική αποτελεσματικότητα των τοπικών αντηλιακών έχει επίσης τους δικούς της περιορισμούς, οι οποίοι περιλαμβάνουν μειωμένη αποτελεσματικότητα μετά από έκθεση στο νερό ή εφίδρωση, φασματικούς περιορισμούς, πιθανές τοξικές επιδράσεις των νανοσωματιδίων που περιέχονται στα περισσότερα αντηλιακά και αλλεργίες.

Πρόσφατα διαπιστώθηκε ότι η έκθεση στο υπέρυθρο (IR) μπορεί να έχει προστατευτικά αποτελέσματα έναντι της βλάβης του δέρματος που προκαλείται από την υπεριώδη ακτινοβολία. Στο φυσικό περιβάλλον, τα ορατά και τα υπέρυθρα ηλιακά μήκη κύματος υπερισχύουν το πρωί και οι UVB και UVA είναι μέγιστες γύρω στο μεσημέρι, πράγμα που υποδηλώνει ότι τα θηλαστικά διαθέτουν ήδη έναν φυσικό μηχανισμό ο οποίος, σαν αντίδραση στην πρωινή ακτινοβολία υπερύθρων, προετοιμάζει το δέρμα για την επερχόμενη δυνητικά βλαβερή ακτινοβολία UV το μεσημέρι. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι το IR αναστέλλει την απόπτωση που προκαλείται από την UVB. Η υπέρυθρη επαγωγή αμυντικών μηχανισμών υποστηρίχθηκε από τους Applegate et al. οι οποίοι αναφέρουν ότι η προστατευτική πρωτεΐνη, η φερριτίνη, που συνήθως εμπλέκεται στην επιδιόρθωση του δέρματος προκλήθηκε από υπεριώδη ακτινοβολία.

Προσωρινός Επίλογος

Τα ψυχρά laser χρησιμοποιούνται με μεγάλη επιτυχία εδώ και χρόνια σε μια πληθώρα παθολογιών και διαταραχών κυρίως σε μυοσκελετικό επίπεδο. Εκτός όμως από τις μυοσκελετικές παθήσεις παρουσιάζουν εξαιρετικά αποτελέσματα στην αντιγήρανση του δέρματος, στην τόνωση και αναζοωγόνησή του αλλά και σε δερματικές παθολογίες. Στο παρόν άρθρο εξετάσαμε κάποιες από αυτές.

Επιστρέψτε σύντομα στην αρθρογραφία μας για το δεύτερο μέρος του άρθρου αυτού όπου θα αναφερθούμε στις θεραπευτικές δράσεις των ψυχρών laser σε επιδιόρθωση ουλών, σε εγκαύματα, σε ερπητικές αλοιώσεις, στην λεύκη και στην ψωρίαση. Ευχαριστούμε για την ανάγνωσή σας.